Risk Factory Twente opende in 2014 haar deuren. In nagebootste praktijksituaties ervaren leerlingen van groep 8 en tweedejaars van het voortgezet onderwijs hoe om te gaan met onveilige situaties én hoe concreet te handelen. Dit maakt Twente veiliger.
We zijn een organisatie die zich wil blijven ontwikkelen. Daarom kijken we graag naar wat er in ons land gebeurt. Maar ook van onze collega’s in het buitenland kunnen we veel leren. In 2012 is een afvaardiging van Brandweer Twente op werkbezoek geweest in het Schotse Edinburgh. Onderdeel van dit bezoek was de Risk Factory (RF) aldaar. Direct werd duidelijk dat een dergelijk concept waardevol zou zijn voor Twente.
Stefan Mués, projectleider voortgezet onderwijs van de RF vertelt: “Na de regionalisering is een multidisciplinaire projectgroep gevormd om te onderzoeken of het concept daadwerkelijk kan worden uitgerold in Twente. Deze projectgroep, destijds onder leiding van David Bornebroek, heeft een bezoek gebracht aan Edinburgh. Ook zij zagen de potentie, maar zij zagen ook dat niet alles één op één te kopiëren was naar Twente. Zo was de Schotse cultuur anders. Dat zag je vooral in de vorm van begeleiding. Daarnaast waren er vraagtekens bij de keuze van scenario’s en wat uiteindelijk de leeropbrengst is. Maar het onderbuik gevoel was er, dit concept klopt. Moest ‘alleen’ nog even worden afgestemd op Twente. Daar hebben we met z’n allen hard aan gewerkt en op 24 april 2014 zijn de eerste leerlingen ontvangen in RF in Twente.”
Stefan geeft aan dat met de komst van Brandweer Twente de Risk Factory in Twente sneller gerealiseerd is. “Het bouwen van een RF zou door alleen een gemeentelijk brandweerkorps of enkele gemeenten samen niet haalbaar zijn geweest, vooral niet op de schaal zoals het nu is. Twentebreed beschikken we over meer middelen, expertise en financiën. Het doel is om Twente veiliger te maken. De doelgroep is kinderen en de focus ligt niet alleen op brandgevaar, maar is veel breder. Eigenlijk alle risico’s waar kinderen mee te maken hebben. Dat vereist samenwerking tussen verschillende instanties, niet alleen de hulpdiensten, maar ook het Veiligheidsbureau en de gemeenten.“
Een ander voordeel van het werken op Twentse schaal is het aansluiten van Twentse partners bij de RF. “Het programma dat we aanbieden, wordt afgestemd op Twentse risico’s en daarmee geeft de RF concrete invulling aan beleidsdoeleinden binnen Twente. Het grote(re) werkgebied trekt ook partners aan die op landelijk schaal werken. Mooi voorbeeld hiervan is de aansluiting van de politie. Vanaf de start zijn alle begeleiders die niet in dienst zijn van Brandweer Twente aangesteld als vrijwillige politieman of -vrouw.”
In de RF doorlopen de kinderen diverse veiligheidsscenario’s. Scenario’s op het gebied van veiligheid waarmee kinderen in hun dagelijkse leven te maken krijgen. Stefan vertelt hoe je daarin een keuze maakt: “Om hierin een keuze te maken, is gekeken naar het integrale veiligheidsplan van Twente, de kerndoelen van het onderwijs en uiteraard de kennis en ervaring van de hulpdiensten. Bij de ontwikkeling is het onderwijs nauw betrokken. Samen met de partners hebben we keuzes gemaakt voor scenario’s en deze verder uitgewerkt. ‘Denken, doen, beleven’ was daarbij ons motto. We zijn van start gegaan met acht scenario’s voor de kinderen uit groep 8.
Judith Vennegoor, teamleider Voorlichting & Toezicht bij Brandweer Twente is in haar rol als teamleider verantwoordelijk voor de RF. Ze vertelt: “Om relevant te blijven voor het onderwijs, worden de huidige scenario’s voortdurend aangepast en vernieuwd. Er zijn nieuwe scenario’s geïntroduceerd, zoals online weerbaarheid (sexting) met Virtual Reality, en ‘voor wat hoort wat’, gericht op het voorkomen van jeugdcriminaliteit. Verder is er een nieuw scenario voor internetgebruik toegevoegd. Met een digitale escaperoom wordt het verschil tussen de online en offline wereld benadrukt.”
“Maar we borduren voort op het succes van de RF voor primair onderwijs”, vertelt Judith enthousiast. “In november 2022 is gestart met de pilot voor het voortgezet onderwijs. Dit lesprogramma kent dezelfde wetenschappelijke opbouw als het programma voor het primair onderwijs, maar is toespitst op de doelgroep tweedejaars leerlingen van het voortgezet onderwijs. Andere look & feel, thema’s en andere interventies. Ook bij dit programma is het onderwijs nauw betrokken. Inmiddels hebben 2.500 leerlingen het lesprogramma doorlopen of staan hiervoor ingepland. De nieuwe locatie is multifunctioneel en wordt ook gebruikt voor seminars en bijeenkomsten. Dit versterkt de verbinding met de Twente Safety Campus.
Zowel Judith als Stefan geven aan trots te zijn op waar de RF nu staat. Stefan: “In Edinburgh was het al duidelijk; de begeleiding maakt hierin echt het verschil. Met een groep van meer dan 40 begeleiders slagen we in Twente erin echt het verschil te maken. Deze groep kent verschillende achtergronden, maar wat hen kenmerkt is de maatschappelijke verantwoordelijkheid bij te willen dragen aan de veiligheid van kinderen. Bijzonder is dat er in deze 10 jaar nog nooit een school is afgezegd omdat we geen begeleiders voor de kinderen hadden. Hier mogen en moeten we oprecht trots op zijn, zij maken het verschil! Waar we ook trots op zijn is dat twee Veiligheidsregio’s ook een RF hebben gebouwd en acht regio’s overwegen er één op te zetten.”
Stefan geeft aan dat met de komst van Brandweer Twente de Risk Factory in Twente sneller gerealiseerd is. “Het bouwen van een RF zou door alleen een gemeentelijk brandweerkorps of enkele gemeenten samen niet haalbaar zijn geweest, vooral niet op de schaal zoals het nu is. Twentebreed beschikken we over meer middelen, expertise en financiën. Het doel is om Twente veiliger te maken. De doelgroep is kinderen en de focus ligt niet alleen op brandgevaar, maar is veel breder. Eigenlijk alle risico’s waar kinderen mee te maken hebben. Dat vereist samenwerking tussen verschillende instanties, niet alleen de hulpdiensten, maar ook het Veiligheidsbureau en de gemeenten.“
Een ander voordeel van het werken op Twentse schaal is het aansluiten van Twentse partners bij de RF. “Het programma dat we aanbieden, wordt afgestemd op Twentse risico’s en daarmee geeft de RF concrete invulling aan beleidsdoeleinden binnen Twente. Het grote(re) werkgebied trekt ook partners aan die op landelijk schaal werken. Mooi voorbeeld hiervan is de aansluiting van de politie. Vanaf de start zijn alle begeleiders die niet in dienst zijn van Brandweer Twente aangesteld als vrijwillige politieman of -vrouw.”
“Eerst deed ik alleen de politie scenario’s, maar later draaide iedere vrijwilliger het gehele programma van acht onderdelen. Naast het begeleiden van de groepen kwamen er meer werkzaamheden bij om het hele concept verder te kunnen coördineren en professionaliseren. Door de kinderen zelf in woord en beeld te laten ervaren wat er zoal aan gevaren op hen afkomt, is de RF een prachtige aanvulling op het schoolaanbod van dergelijke onderwerpen. De opzet met duidelijke filmpjes, het gebruik van VR-brillen geeft hen een duidelijk beeld en aanvulling van wat ze mogelijk zelf al wisten of hadden gehoord. Er wordt thuis over gesproken en nadien op school en daarmee hebben we een groot bereik.”
Wim Roelofs (politie), vrijwilliger Risk Factory Twente
Er zijn in de 10 jaar dat Brandweer Twente bestaat nog meer innovaties ontstaan. Die vind je op deze pagina.