Als mensen niet tijdig kunnen ontvluchten bij brand worden zij slachtoffer. Daarom zijn ontvluchting en ontruiming in de brandpreventie dé onderwerpen met de hoogste prioriteit. Een groot deel van de aandacht bij brandpreventie gaat vaak uit naar de vluchtmogelijkheden. Hoe zijn deze bouwkundig in een pand opgenomen en hoe wordt installatietechnisch gekeken naar manieren om een gebouw te ontvluchten? Maar wat als een gebouw gebruikt wordt door mensen die minder makkelijk zelfstandig een vluchtweg kunnen vinden?
Binnen Brandweer Kennemerland bestaat de sector Risicobeheersing. Deze sector voert ontruimingsoefeningen uit om de bewustwording te verhogen over de ontruiming bij kwetsbare gebruikers, bijvoorbeeld zorginstellingen. De systeemoefeningen van de afgelopen tijd laten zien dat ontruiming in gebouwen met kwetsbare groepen vaak nog niet optimaal geregeld is. Vooral in gebouwen waarbij de gebruikers afhankelijk van derden zijn om een veilige plek bij brand te bereiken valt nog veel brandonveiligheid weg te nemen.
Bij brand in gebouwen met minder zelfredzame gebruikers komt het daarbij ook nog te vaak voor dat de brandweer bij brand in eerste instantie moet helpen met ontruiming en daardoor pas laat kan inzetten op het blussen van de brand.
De sector Risicobeheersing heeft een koers voor ogen waarin het adviseren over ontruiming en het toezicht hierop uitdagingen zijn om de brandveiligheid te bevorderen. In het advies moet aandacht zijn voor maatregelen op bouwkundig vlak (waar bevinden zich nooduitgangen?), wat installaties betreft (brand- en rookvertragende maatregelen) en hoe het organisatorisch een ontruiming wordt geregeld (bijvoorbeeld het aantal ontruimers welke aanwezig moeten zijn).
In de wet is een artikel opgenomen over ontruiming: Bouwbesluit 2012. In dit artikel staat dat ontruiming onderdeel uitmaakt van de gebruiksvoorschriften over brandveiligheid in bouwwerken. Bij de bouw van een pand moet er dus eigenlijk al worden nagedacht over ontruimen!
De sector Risicobeheersing heeft een koers voor ogen waarin het adviseren over ontruiming en het toezicht hierop uitdagingen zijn om de brandveiligheid te bevorderen. In het advies moet aandacht zijn voor maatregelen op bouwkundig vlak (waar bevinden zich nooduitgangen?), wat installaties betreft (brand- en rookvertragende maatregelen) en hoe het organisatorisch een ontruiming wordt geregeld (bijvoorbeeld het aantal ontruimers welke aanwezig moeten zijn).
In een ideale situatie wordt met een beperkte investering in de juiste maatregelen op een effectieve wijze een verantwoord niveau van veiligheid bereikt. Daar willen we als veiligheidsregio, waar Brandweer Kennemerland onderdeel van is, aan bijdragen. Daarnaast willen we het bevoegd gezag adviseren over die situaties waarbij handhaving moet worden ingezet, omdat men onvoldoende inzet op goede ontruiming wanneer er brand uitbreekt.
Na een voorstudie door onze regio zijn veiligheidsregio’s Rotterdam-Rijnmond en Zuid-Holland Zuid aan de slag gegaan om een handreiking te laten ontwikkelen. Met deze handreiking kunnen we diverse gebouwen gaan beoordelen en in gesprek gaan met de gebruikers van het pand.
Bij brand in een gebouw is de eerste prioriteit de bewoners tijdig in veiligheid te brengen. Het Bouwbesluit 2012 eist dat er zowel gedurende de dag als durende nacht voldoende ontruimers aanwezig zijn. Om te bepalen hoeveel ontruimers benodigd zijn is de handreiking ‘Ontruimen bij zorgfuncties’ opgesteld. Met de handreiking kan een toezichthouder in een aantal stappen eenvoudig bepalen of een ontruiming snel genoeg kan verlopen. Hierbij wordt o.a. gekeken naar de bouwkundige staat van het gebouw, de hulp die bewoners nodig hebben bij ontruiming en het aantal ontruimers dat beschikbaar is.
De Handreiking laat zien in hoeverre een organisatie voldoet aan de in het Bouwbesluit 2012 vastgelegde wettelijk plicht om tijdig te kunnen ontruimen. De resultaten van de Handreiking kunnen daarbij gebruikt worden om te zoeken naar verbeterpunten indien blijkt dat tijdig ontruimen een probleem is.
De handreiking is geschreven voor gebouwen met zorgfuncties. De beschreven methode kan heel goed worden gebruikt voor álle gebouwen. Daarbij is voor elk gebouw maatwerk nodig.
Wil je meer weten over ontruimen en contact met de juiste deskundigen? Neem dan contact op via risicobeheersing@brandweerkennemerland.nl.
