Specialisme Incidentbestrijding gevaarlijke stoffen (IBGS)
Een tankwagen slaat om in een bocht. De tank scheurt en enkele duizenden liters bijtende en toxische vloeistof stromen uit over een wegdek met klinkers. Er vormt zich een vloeistofplas. Een deel van de vloeistof komt in het riool terecht. Een bijtende toxische damp stijgt op die vrij door de wind verspreid wordt. De vloeistof in het riool zorgt verderop voor een extra dampwolk.
De brandweer wil zo snel mogelijk de vloeistofplas afdekken en ook de lekkage stoppen. Maar dat niet alleen: ook de vloeistof in de riolering zal eerst geneutraliseerd worden voordat het uit de riolering kan worden verwijderd. Maar: welk schuim is goed en waar komt het vandaan? Wie kan de lekkage stoppen, kan de stof geneutraliseerd worden en waar komen de middelen hiervoor vandaan? Wie kan het uit de riolering halen? Teveel knelpunten die vragen om een adequate en acute oplossing. De brandweer roept de hulp in van het landelijke specialisme Incidentbestrijding gevaarlijke stoffen (IBGS).
Doel
We organiseren het bestrijden van incidenten met gevaarlijke stoffen die weinig voorkomen, maar als ze voorkomen een grote impact hebben landelijk. Daarmee draagt het landelijk specialisme bij aan een efficiënte en doelmatige inzet van mensen en middelen bij grootschalig en complexe incidenten.
Waarom
Incidentbestrijding gevaarlijke stoffen is een van de vier kerntaken van de brandweer. Elke regio is in staat bepaalde incidenten met gevaarlijke stoffen te bestrijden, zoals een kleine lekkage van zoutzuur of een ongeval van een tankwagen met diesel. In 2014 stelde de toenmalige RBC in haar visie op IBGS dat het efficiënter is om incidenten met gevaarlijke stoffen – die weinig voorkomen, maar als ze voorkomen een zeer grote impact hebben op de samenleving – op interregionaal en landelijk niveau te organiseren.
Door ons slimmer te organiseren, interregionaal en landelijk samen te werken zorgen we ervoor dat risico’s landelijk zijn gedekt. Beter 1 x doelmatig en efficiënt georganiseerd, dan 25 keer afzonderlijk.
Hoe
Binnen IBGS onderscheiden we drie thema’s:
- Bronbestrijding om de risico’s van een incident met gevaarlijke stoffen voor mens en milieu te verkleinen en/ of weg te nemen.
- Ontsmetten van mensen, dieren, infrastructuur en materieel.
- Bepalen van het effectgebied zodat we de risico’s voor de bevolking beter kunnen bepalen.
Wat
Deze thema’s zijn verder uitgewerkt in de volgende onderdelen.
Bronbestrijding
- Schuiminzet; het leveren van een adviesfunctie hoe een schuimincident het beste aangepakt kan worden en wie daarbij kan ondersteunen.
- Gaspakkenteams; bij dit specialisme gaat het niet alleen om de inzet van de teams maar ook welke kennis, vaardigheden en middelen beschikbaar zijn.
- Bestrijding bij grote en complexe incidenten waarbij gebruik gemaakt kan worden van aanvullende kennis en middelen van andere partijen.
- Een ‘back office/kenniscentrum waar tijdens incidenten om advies gevraagd kan worden, hier is ook bekend welke partijen kunnen ondersteunen en welke kennis en middelen beschikbaar zijn
Ontsmetting
Het ontsmetten van mens, dier, infrastructuur en materieel is een basistaak van de brandweer. Afhankelijk van het aantal mensen dat moet worden ontsmet kan opgeschaald worden naar bijvoorbeeld Grootschalige Ontsmettingseenheden, de GOE’s.
- Voor dit onderdeel zijn afspraken gemaakt met Defensie, verder kan er een advies gevraagd worden en zijn er grootschalige ontsmettingseenheden (GOE’s) beschikbaar. Ook kan er het nieuw ontwikkelde Gebouw Gebonden Ontsmetting ingezet worden.
Bepalen van het effectgebied
Willen we maatregelen nemen om de bevolking te beschermen en hen goed te informeren dan zullen we meer inzicht in het incident en het effectgebied moeten hebben. Om dit in kaart te brengen is het volgende ontwikkeld:
- Afspraken met de CBRN-responseenheid van Defensie en de milieu-ongevallen dienst van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu over samenwerking en coördinatie
- Een overzicht van de kennis en mogelijkheden die bij alle partijen aanwezig is.
- Het opleveren van een regiemodel voor samenwerking bij een effectgebied dat zich over meerdere regio uitspreidt.
