Koolmonoxide
Koolmonoxide, ook bekend als CO, staat niet voor niets bekend als de sluipmoordenaar. Je ziet of ruikt het niet, maar wanneer je het inademt kan dit ernstige lichamelijke gevolgen hebben. Elk jaar overlijden in Nederland gemiddeld 5 tot 10 mensen door koolmonoxidevergiftiging en honderden mensen belanden in het ziekenhuis.
Naar schatting van de Onderzoeksraad is het werkelijke aantal slachtoffers 3 tot 5 keer groter. Dit komt doordat koolmonoxidevergiftiging vaak niet erkend en/of herkend wordt. De eerste klachten: hoofdpijn, duizelig, misselijk en braken, zijn vergelijkbaar met griep. Een koolmonoxidemelder kan je op tijd waarschuwen en daarmee je leven redden! Op deze pagina lees je alles over koolmonoxide en koolmonoxidemelders.
Ventileer
Laat 24 uur per dag en 7 dagen per week een rooster open of een raam op een kiertje.
Controleer
Laat het verwarmingstoestel zoals Cv-ketel of kachel minimaal één keer per jaar door een gecertificeerd vakman controleren.
Alarmeer
Zorg voor je eigen veiligheid: koop en plaats een koolmonoxidemelder, in ieder geval in de ruimte van het verwarmingstoestel of de open haard.
Vind je dit moeilijk?
Steffie legt het makkelijk uit!
Meer over koolmonoxide en de koolmonoxidemelder
De juiste plaats
Waar je het best een CO-melder kunt ophangen? Je leest het hier!
CO-vrij gecertificeerd
Wanneer een cv-ketel, geiser, gashaard of- kachel niet goed is geïnstalleerd of onderhouden, kan er koolmonoxide vrijkomen. Daarom mogen sinds 1 april 2023 alleen nog gecertificeerde installatiebedrijven werken aan gasverbrandingsinstallaties. Je herkent een gecertificeerd bedrijf aan het CO-vrij logo (koolmonoxide-vrij). Ook staan ze vermeld in het Register Gasverbrandingsinstallaties.
Woon je in een portiekwoning, flat of appartement? Dan is jouw gastoestel waarschijnlijk aangesloten op een rookgasafvoer, die je deelt met de buren. Voor het onderhoud van de gezamenlijke rookgasafvoer moet de vereniging van eigenaren of verhuurder ook een CO-vrij gecertificeerd installatiebedrijf inschakelen. Kijk voor meer informatie op volkshuisvestingnederland.nl.
Zie ook www.rijksoverheid.nl/koolmonoxide.
Onderhoud van een koolmonoxidemelder
Controleren
Een koolmonoxidemelder kan waarschuwen voor onveilige situaties veroorzaakt door koolmonoxide. Controleer regelmatig de goede werking van een koolmonoxidemelder volgens specificaties van de leverancier.
Vervangen
Koolmonoxidemelders moeten na een aantal jaren worden vervangen. Zet bij plaatsing de plaatsingsdatum en de vervangdatum met watervaste stift op de voorzijde.
Waar moet ik op letten als ik een koolmonoxidemelder koop?
Koop alleen een koolmonoxidemelder die de norm NEN-EN 50291 op de verpakking heeft staan. Dit betekent dat hij aan de technische eisen in deze norm voldoet. Koop bij voorkeur een koolmonoxidemelder die 5 tot 10 jaar lang meegaat. Op de website van de Consumentenbond staat een lijst met veilige koolmonoxidemelders, of check de webshop van de Brandwondenstichting.
Combimelder: een koolmonoxidemelder en rookmelder in één
De combimelder kan rook en koolmonoxide detecteren.
Let op!
De brandweer adviseert een combimelder alleen als de melder wordt opgehangen in de ruimte waar een verbrandingstoestel aanwezig is.
Hoe werkt het eigenlijk?
Bij brand gaat rook omhoog, omdat rook warm is. Daarom hang je een rookmelder aan het plafond, zodat je snel gewaarschuwd wordt. Koolmonoxide is bijna even zwaar als lucht. Koolmonoxide mengt zich daardoor gelijkmatig met de lucht. Het gaat dus niet gelijk omhoog, zoals rook.
In ruimtes waar een verbrandingstoestel hangt is de lucht vaak warmer, omdat het toestel warmte uitstoot. Hier zal koolmonoxide dus sneller met de lucht omhoog worden gevoerd.
Dus:
- In de ruimtes waar een verbrandingstoestel hangt, is de hoogte van ophangen van zowel een co-melder als een rookmelder hetzelfde.
- In ruimtes zonder verbrandingstoestel verschilt de hoogte van ophangen van de rookmelder en co-melder. Daarom kies je in een andere ruimte altijd voor twee verschillende melders.
Zie ook de pagina over het plaatsingsadvies voor koolmonoxidemelders.
Vraag en antwoord
-
Hoe voorkom je een koolmonoxidevergiftiging?
A. Kijk kritisch naar jouw (open) verbrandingstoestel zoals de kachel, geiser, cv- of combiketel
- Een geeloranje vlam in een gastoestel wijst op een gebrek aan zuurstof. Bij een goede verbranding is deze vlam blauw. Neem contact op met een gecertificeerde installateur bij een geeloranje vlam.
- Bevat het apparaat sporen van corrosie, roest of roet? Deze sporen wijzen op een slechte staat van het toestel, vaak met slechte verbranding. Neem contact op met een gecertificeerde vakman.
- Is de aansluiting op het rookgasafvoerkanaal intact en is het traject van dit kanaal zo verticaal mogelijk? Bochten en horizontale stukken in het afvoerkanaal verstoren de trek in het afvoerkanaal.
- Laat jouw verbrandingstoestel jaarlijks controleren door een gecertificeerde vakman. Vaak kun je aan een sticker op het toestel zien wanneer deze voor het laatst is gecontroleerd. Laat het werk uitvoeren door een vakbekwame, gecertificeerde monteur. Hierover kun je navraag doen bij Techniek Nederland.
- Vensters of muren die bedekt zijn met damp (condensatie), kunnen wijzen op een onvoldoende afvoer van de verbrandingsgassen. Neem contact op met een gecertificeerde vakman.
- Heb je een kolen-of houtkachel? Verwijder regelmatig de as. Wanneer de as in de aslade tot aan het rooster komt, wordt onderaan niet meer geventileerd. De verbranding zal onvolledig zijn, met een groter risico op de vorming van koolmonoxide.
- De schoorsteen moet minstens één keer per jaar gereinigd worden. Laat dan ook meteen de luchtdichtheid van de verbindingen nakijken.
B. Ventileer goed
Een goede ventilatie is van groot belang voor de gezondheid van jou en je huisgenoten. Dat betekent niet dat je alle ramen wagenwijd moet openzetten. Het gedeeltelijk dag en nacht openzetten van bijvoorbeeld luchtroosters of kiepramen volstaat. Wil je meer weten over goed ventileren, neem dan contact op met de GGD in jouw regio.
C. Plaats een werkende koolmonoxidemelder
Deze waarschuwt je als er koolmonoxide in je huis vrijkomt. Zie ook ‘Koolmonoxidemelder – waar plaats je die?’ voor de juiste plek.
Was deze informatie nuttig? -
Hoe herken je een koolmonoxidevergiftiging?
De eerste lichamelijke symptomen van een koolmonoxidevergiftiging lijken op een griepje: lichte hoofdpijn, misselijkheid, overgeven en vermoeidheid. Ook voel je je verward, slaperig en je krijgt een versnelde hartslag. Bij een hoge concentratie koolmonoxide treden er ernstige symptomen op zoals: bewusteloosheid, coma, blijvende hersenschade met mogelijk overlijden als gevolg.
Was deze informatie nuttig? -
Wat te doen bij een koolmonoxidevergiftiging?
- Waarschuw je huisgenoten
- Ga zo snel mogelijk naar buiten
- Bel het alarmnummer 112 en volg de aanwijzingen van de hulpdienst op.
En denk ook nog even aan:
Nieuwe rookgasafvoer
Bij installatie van een nieuwe ketel moet de rookgasafvoer vervangen worden. Rookgasafvoeren zijn ontworpen om net zo lang mee te gaan als een cv-ketel, niet veel langer. Hierop besparen kan tot lekkages en daardoor koolmonoxidevergiftiging leiden.
Bron: ConsumentenbondWas deze informatie nuttig? -
Hoe werkt een koolmonoxidemelder?
De sensor van een koolmonoxidemelder bestaat uit een gel. In deze gel zit onder andere zwavelzuur als elektrolyt. Als de sensor in de koolmonoxidemelder wordt blootgesteld aan hogere concentraties koolmonoxide dan normaal in een huishouden voorkomt, begint een chemische reactie en gaat de koolmonoxidemelder in alarm. De concentratie van koolmonoxide drukken we uit in PPM (parts per million).
Was deze informatie nuttig? -
Hoe kan het dat hulpdiensten na een koolmonoxide-alarm geen hoge koolmonoxide-waarde meten?
Als de koolmonoxidemelder een alarm geeft, dan is er mogelijk een verhoogde concentratie koolmonoxide in de ruimte aanwezig. Ook kan een koolmonoxidemelder in alarm gaan door storing, gebrek aan onderhoud of een lege batterij. Soms wordt tijdens een onderzoek door de hulpdiensten geen verhoogde concentratie koolmonoxide aangetroffen. De koolmonoxide is dan mogelijk al door ventilatie door frisse lucht verdrongen. De hulpdiensten kunnen proberen om de omstandigheden naderhand te reconstrueren, om de veroorzaker van het probleem te kunnen traceren.
Was deze informatie nuttig?
Indringende praktijkervaringen
Meer over koolmonoxide in deze video's
Koolmonoxide
Mis deze twee adviezen ook zeker niet!
Koolmonoxide: wat weet jij? Doe de test!
Onderzoek naar geadviseerde locatie voor koolmonoxidemelders
Wat is de beste locatie voor het ophangen van een koolmonoxidemelder in de woonomgeving? En komt dit overeen met adviezen van leveranciers en geldende richtlijnen? De Brandweeracademie zocht het uit.