De bewuste brand brak op 27 november 2017 uit, in een afvalberg op het terrein van het afvalverwerkingsbedrijf in Stadskanaal. ‘Een brand met veel vuur en behoorlijk wat rook’, vertelt Piet Tolsma, toen Hoofdofficier van Dienst. ‘Veel bedrijven in de omgeving moesten hun ramen en deuren sluiten. De bult afval was flink ingedikt en het was lastig om er goed bij te komen.’
Na 36 uur was de situatie redelijk stabiel. Maar het was duidelijk dat de brand nog dagen zou duren. Brandweer Groningen, de gemeente Stadskanaal en Provincie Groningen stelden samen vast dat het afblussen van de brand een verantwoordelijkheid was voor de afvalverwerker. Piet: ‘We hadden nog dagen bij die rokende bult kunnen blijven staan. Maar we hadden al veel vrijwilligers moeten inzetten; het had impact op onze inzetbaarheid.’ De ondernemer kreeg tijd om een particuliere brandweerorganisatie in te zetten. Hij vond echter dat deze verantwoordelijkheid niet bij hem hoorde. Uiteindelijk leidde dit tot bestuursdwang. ‘Dat betekent dat de provincie de beslissing neemt en een particuliere brandweerorganisatie inzet’, aldus Piet.
De brand werd geblust, maar de ondernemer liet het er niet bij zitten. De afvalverwerker startte een juridische procedure tegen de Provincie Groningen. ‘Hierbij ging het om de vraag of wij het afblussen inderdaad hadden mogen overdragen’, licht bedrijfsjurist Hans van der Veen toe. ‘Daarbij keek de rechter naar twee dingen: was er daadwerkelijk geen gevaar meer voor de omgeving? En heeft de ondernemer een redelijk termijn gekregen om een particuliere organisatie in te schakelen?’ Na ook een hoger beroep kwam eind 2020 de uitspraak: ‘We hebben aan beide voorwaarden voldaan. Dat betekent dat we – Brandweer Groningen en Provincie Groningen – juist hebben gehandeld.’
Die uitspraak geeft helderheid, vindt Hans. ‘Nu weten we dat we ook wettelijk gezien het afblussen mogen overdragen. De overheidsbrandweer is er om het eerste gevaar weg te nemen. Daarna ligt de verantwoordelijkheid bij de ondernemer. Uiteindelijk moet de ploeg ook weer paraat staan voor andere incidenten.’ Inmiddels kijken de mannen terug op een leerzame situatie. Ze hebben dan ook een advies voor andere regio’s: ‘Als je voorziet dat een brand lang gaat duren, ga dan snel het gesprek aan met de ondernemer. Houd eerst wel rekening met zijn of haar emoties. Als die een beetje zijn bekoeld, ga dan om tafel. Zodat je alles in goede samenspraak kunt regelen.’
